Bệnh hô hấp mãn tính CRD hay còn gọi là bệnh "hen" gà là một bệnh truyền nhiễm trên gia cầm. Bệnh chủ yếu do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum (MG) gây ra. Ngoài ra, chủng Mycoplasma Synoviae (MS) gây bệnh viêm khớp truyền nhiễm thỉnh thoảng cũng gây ra bệnh viêm đường hố hấp trên của gà.

Đây là nguyên nhân gây tổn thất kinh tế lớn trong chăn nuôi gà đặc biệt ở các nơi thường xuyên có các bệnh như: viêm đường hô hấp do virus, bệnh Newcastle, viêm thanh khí quản truyền nhiễm, bệnh cúm gia cầm…

-Đối với gà thịt: bệnh xảy ra nhiều nhất ở gà thịt 4-8 tuần tuổi. Thiệt hại kinh tế  rất lớn trên đàn gà thịt là làm giảm khả năng tăng trưởng, tăng tiêu tốn thức ăn, tỷ lệ chết cao

-Đối với đàn gà giống và gà đẻ thương phẩm: làm giảm tỷ lệ sống và giảm sản lượng trứng. Khi mầm bệnh truyền qua trứng thường làm giảm số lượng những đàn gà giống. 

Bảng chỉ số thiệt hại thực tế do CRD gây ra

-Bệnh thường lây truyền dọc từ đàn bố mẹ truyền sang đàn con. 

-Bệnh cũng lây truyền ngang khi có tiếp xúc trực tiếp giữa các con bị nhiễm hoặc đã khỏi nhưng mang mầm bệnh sang đàn mẫn cảm.
-Bệnh cũng lây truyền gián tiếp qua tiếp xúc: dụng cụ, túi đựng thức ăn, người, chim hoang dã, chuột,…
-Bệnh thường xảy ra mạnh khi có các yếu tố stress :
  + Thay đổi thời tiết đột ngột
  + Khi vận chuyển, chuyển đàn, ghép đàn…
  + Mật độ nuôi quá dày
  + Nền chuồng ẩm ướt, bụi bẩn, nồng độ khí NH3, H2S quá cao..
  + Không đảm bảo độ thông thoáng của chuồng nuôi, đặc biệt là không đảm bảo tốc độ gió

Biểu hiện bệnh

 Trong những đàn mà bị nhiễm bệnh qua trứng, những biểu hiện lâm sàng có thể phát triển và biểu hiện từ giai đoạn 3 -6 tuần tuổi còn những trường hợp khác thì phát triển ở giai đoạn chuẩn bị sinh sản.

-Gà ủ rũ, bỏ ăn, ăn ít cám con lại nhiều trong máng.

-Viêm khớp , các khớp sưng to, có dịch, tư thế ngồi khuỷu.

Bàn chân sưng 

 Khó thở luôn phát ra tiếng khò khè ở khí quản (khò khè), rõ nhất khi ta kiểm tra gà về đêm và gần sáng.

Gà khó thở, vươn lên để thở

Gà luôn vẫy mỏ,có dịch chảy ra từ mỏ

Gà đẻ trứng sản lượng giảm, tăng tỉ lệ trứng dị hình, mỏng vỏ...

Bệnh CRD thường gép với các bệnh khác như Ecoli, tụ huyết trùng là tăng tỉ lệ chết

 Mổ khám gà mắc bệnh

 Mổ khám thấy xoang mũi, khí quản có nhiều dịch nhầy, xuất huyết.

Khí quản nhiều dịch nhày

 Túi khí viêm đục, có chấm trắng 

Túi khí bị đục và có bọt

-

Túi khí bị đục

Túi khí bị đục

Túi khí có nhiều bọt

 Trường hợp bệnh lâu ngày ghép thêm E.coli: màng phổi, màng bao tim và màng gan bị phủ lớp fibrin dày có màu trắng ngà, phù nề các khớp, xuất tiết dịch viêm ở khớp, thoái hóa bề mặt của khớp.

CRD ghép với E.coli 

CRD ghép với E.coli

Chẩn đoán phân biệt

Viêm khi quản truyền nhiễm IB

Với Viêm mũi truyền nhiễm IC

 Viêm thanh khí quản truyền nhiễm ILT

 Kiểm soát bệnh

  Đảm bảo chất lượng con giống

 Giảm các yếu tố stress như vận chuyển đúng kĩ thuật, chuồng trại đảm bảo thông thoáng, khô ráo

 Tiêu diệt trung gian truyền lây như chuột, ruồi , muỗi

 Tiêm phòng vacxin đầy đủ cho gà bố mẹ và gà con

+ Với gà thịt tiêm phòng vào 28 ngày tuổi
+Gà đẻ tiêm phòng lần 1 vào 28 ngày tuổi, nhắc lại vào 44 ngày tuổi và 127 ngày tuổi.

 Xử lý khi gà mắc bệnh

 Ta cần phân biệt rõ triệu chứng hen do Mycoplasma hay do các nguyên nhân khác để có phương pháp điều trị thích hợp nhất.

Tuy nhiên khi ta xác định chính xác nguyên nhân là do MG gây ra ta cũng nên xem xét việc MG ghép với vi khuẩn hay virut để có phương án sử lý sao cho hiệu quả.

Việc kiểm tra sức khỏe đàn gà để có liệu trình điều trị sao cho hiệu quả. 

 Cụ thể việc xử lý một ca bệnh CRD

 -Kiểm tra toàn đàn kết hợp mổ khám để kiểm tra nguyên nhân chính, nguyên nhân ghép với CRD, nguyên nhân gây chết, nguyên nhân anh hưởng tới sức khỏe đàn gà.

Phác đồ điều trị(xử lý bệnh CRD) trên gà hiệu quả:

• Chuồng trại phải thông thoáng
• Phun sát trùng 2-3 ngày một lần vào chiều mát. ( Clean – Cid)
• Thay trấu mới, thêm Đệm Lót sinh Học SV
• Dùng thuốc: Liều trình từ 5-7 ngày liên tục

Sáng – chiều:

Para C Thảo dược hoặc Cảm Cúm C

Bromhexin hoặc Tinh dầu tỏi

Timicos30 hay Doxyflor

Buổi tối: Detox – One + Anvicid Super _ Đường Vị An

Truongf hợp nặng chúng ta có thể tiêm: Cep + G + Spec &Linco = Anpha choay, thêm trợ sức Buta- Pro

 Theo VietDVM